مقایسه PHP و جاوا اسکریپت
جاوا اسکریپت

مقایسه PHP و جاوا اسکریپت

مقایسه PHP و Javascript 

از زمان پیدایش جاوا اسکریپت، همواره بحث میان PHP و جاوا اسکریپت وجود داشته است. هر دو زبان‌های محبوب برای توسعه نرم افزار هستند، در مرورگر وب کار می‌کنند و رویداد محور هستند.
حتی اگر در زمینه برنامه‌نویسی مبتدی یا پیشرفته باشید، تصمیم گیری در مورد این که از کدام زبان برای پروژه‌تان استفاده کنید می‌تواند دشوار باشد.
اما در این نبرد، جاوا اسکریپت در حال پیروزی است؛ چرا که پس از معرفی فریم‌ورک‌های Node.js، Angular.js و React.js می‌توان از این زبان به صورت full-stack استفاده کرد. استفاده از جاوا اسکریپت فقط برای فرانت و PHP برای بک‌‌‌‌ اند دیگر کارایی ندارد؛ زیرا می‌توان کل پروژه (هم فرانت‌اند و هم بک‌اند) را تنها با زبان جاوا اسکریپت کد نویسی کرد. معمولا جاوا اسکریپت به دلیل داشتن عناصر تعاملی و کاربرد بیشتر، انتخاب بهتری است.
اما 79 درصد از وب اپلیکیشن‌ها توسط PHP که یک زبان برنامه‌نویسی سمت سرور است، نوشته می‌شوند. خیلی از برنامه‌نویسان معتقدند که استفاده ترکیبی از هر دو زبان به جای انتخاب بین یکی از آن‌ها تصمیم بهتری است. اما در نهایت به پروژه شما بستگی دارد. بنابراین بیایید بررسی کنیم که چگونه می‌توانید بهترین زبان برنامه‌نویسی را برای خود انتخاب کنید.

تفاوت جاوا اسکریپت و PHP

در ابتدا به تفاوت‌های این دو زبان برنامه‌نویسی می‌پردازیم. PHP یا Hypertext Preprocessor یک زبان برنامه نویسی سمت سرور است. در حالی که جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی سمت کلاینت(کاربر) است.
این تفاوت اصلی بین این دو زبان است و معنی آن این است که PHP کوئری‌های خود را با استفاده از سرور اجرا می‌کند، اما از طرف دیگر کوئری‌های جاوا اسکریپت در مرورگر وب اجرا می‌شود.
در ابتدا، از PHP برای توسعه بک‌اند و از جاوا اسکریپت در درجه اول برای تعامل و توسعه فرانت‌اند استفاده می‌شد. در اکثر پروژه‌های حال حاضر، از PHP برای بک‌اند و از ترکیب جاوا اسکریپت و PHP برای توسعه یک پروژه کامل استفاده می‌کنند.

PHP از پایگاه داده‌هایی مانند MariaDB، PostgreSQL یا MySQL پشتیبانی می‌کند، در حالی که جاوا اسکریپت با پایگاه داده‌های MongoDB، CouchDB و NoSQL کار می‌کند.
کدهای جاوا اسکریپت توسط ابزار NodeJs توانسته‌اند در سمت سرور اجرا شوند. به لحاظ سینتکس هم این دو زبان متفاوت هستند؛ یکی از تفاوت‌های اصلی این است که PHP نسبت به حروف کوچک و بزرگ حساس نیست، در صورتی که جاوا اسکریپت نسبت به حروف کوچک و بزرگ حساس است.
تفاوت اصلی دیگر این است که جاوا اسکریپت از تبادل بین آبجکت‌ها و آرایه‌ها پشتیبانی می‌کند، اما PHP اینگونه نیست.
هم‌چنین می‌توان کد جاوا اسکریپت را با زبان های مختلف مانند HTML، XML، Ajax و غیره ترکیب کرد، اما با PHP، فقط می‌توان از HTML استفاده کرد.
وقتی صحبت از هم‌زمانی(چندین پردازش در یک زمان) به میان می‌آید، PHP یک زبان چند رشته‌ای متقارن(multi-threaded) است، در حالی که جاوا اسکریپت یک زبان تک رشته‌ای نامتقارن (single-threaded) می‌باشد. هم‌چنینPHP از جاوا اسکریپت ایمن‌تر است؛ زیرا نمی‌توان به کد برنامه از طریق مرورگر دسترسی پیدا کرد. با این حال، جاوا اسکریپت اوپن سورس نیست و به این دلیل اغلب فاقد بسیاری از پشتیبانی‌های جامعه PHP است.

کدام یک را باید یاد گرفت؟

اگر قصد دارید در زمینه توسعه وب کار کنید، بهتر است با هر دو زبان آشنایی داشته باشید. نسبت به پروژه و محل کارتان، ممکن است مجبور شوید هربار از یکی از زبان‌ها استفاده کنید یا از هردوی آن‌ها با هم بهره ببرید. پیشنهاد می‌کنیم در ابتدا برای یادگیری از زبان جاوا اسکریپت شروع کنید. این کار نیاز به داشتن برنامه خاصی ندارد و از همین الان می‌توانید شروع کنید.
با توجه به اینکه یادگیری PHP به عنوان یک زبان‌ برنامه‌نویسی، آسان است، همواره بحث‌هایی برای انتخاب زبان برای شروع یادگیری وجود دارد.  اما یادگیری جاوا اسکریپت به دلیل محبوبیت آن، سودمندتر است. هنگامی که با سینتکس، فریم‌ورک‌ها و... زبان جاوا اسکریپت آشنا شدید، شما می‌توانید از آن به صورت فول استک استفاده کنید؛ درحالی کهPHP زبانی است که فقط با کد HTML به توسعه بک‌اند می‌پردازد.

اکثر افرادی که با HTML و CSS شروع می‌کنند، به عنوان گام بعدی سراغ زبان جاوا اسکریپت می‌روند. اما، این به این معنا نیست که شما نمی‌توانید با PHP شروع کنید. چرا که در این زبان درک مفاهیم و یادگیری آن‌ها بسیار ساده تر است؛ مخصوصا برای افرادی که تاکنون هیچ تجربه‌ای از برنامه‌نویسی نداشته‌اند. با این حال به دلیل پیشرفت‌های اخیر در زبان جاوا اسکریپت، یادگیری آن می‌تواند برای شما مفیدتر باشد.
مهم نیست که با کدام یک شروع می‌کنید، چرا که احتمالاً بعداً باید دیگری را انتخاب کنید. هنگامی که یکی از این دو زبان را آموختید، یادگیری دیگری نسبتاً آسان می‌شود. حتی اگر به صورت فریلنس کار می‌کنید، آشنایی با هر دو زبان برای شما مفیدتر خواهد بود.

بین جاوا اسکریپت و PHP کدام را برای پروژه‌مان انتخاب کنیم؟

پاسخ به این سوال که برای پروژه‌ از کدام زبان برنامه نویسی استفاده کنیم، بستگی به نوع پروژه‌ای دارد که روی آن کار می‌کنیم. امروزه استفاده از زبان جاوا اسکریپت به دلیل راحتی و کارایی بیشتر در پروژه‌ها افزایش یافته است. به همین دلیل این زبان محبوب‌ترین زبان برنامه‌نویسی در Github شناخته شده است.
با این حال، برای یک سری از پروژه‌های خاص، PHP هنوز انتخاب بهتری است. در بسیاری از موارد هم برای پروژه‌هایی که از قبل با PHP کدنویسی شده‌اند، ناچارید با همین زبان کار کنید.  بنابراین باید هنگام تصمیم‌گیری در مورد این که کدام زبان برای شما بهتر کار می‌کند عوامل مختلف را در نظر بگیرید.

● سرعت

زبان جاوا اسکریپت از زبان PHP بسیار سریع‌تر و کاربردی‌تر است؛ چرا که جاوا اسکریپت به صورت کامل در مرورگر کامپایل می‌شود و این زبان سمت کلاینت است. در این زبان تمامی توابع به صورت هم‌زمان اجرا می‌شوند، رویداد محور است و از این رو لازم نیست قبل از اجرای عملکردهای دیگر منتظر اجرای یک تابع باشید. 
از طرف دیگر PHP برای اجرا به سرور نیاز دارد. هم‌چنین قبل از اجرای خطوط قبلی نمی تواند یک کد را اجرا کند. بنابراین به طور قابل توجهی کندتر است. بنابراین اگر برای شما سرعت یک نگرانی است، قطعا جاوا اسکریپت را انتخاب کنید.

● اکستنشن‌ها ( برنامه‌های افزودنی)

در صورتی که توسعه دهنده PHP باشید، احتمالا با LAMP  آشنایی دارید. این کلمه مخفف Linux , Apache , MySQL , PHP می‌باشد‌ که در واقع گروهی از فناوری های مورد استفاده در توسعه وب محسوب میشوند به طوری که هر توسعه دهنده‌ای که بخواهد روی سیستم عامل لینوکسی خود کدهای مربوط به PHP را اجرا کند، باید در ابتدا موارد گفته شده (LAMP) را روی سیستم خود نصب کند.
با این حال، جاوا اسکریپت دارای فریم‌ورک‌های متفاوتی است و هم‌چنین این فریم‌ورک‌ها همواره در حال توسعه یافتن هستند. رایج ترین آنها Vue، Angular، React هستند. فریم‌ورک‌هایی مانند Node.js مواردی هستند که باعث می‌شود جاوا اسکریپت برای پروژه‌های سمت سرور به خوبی کار کند.
جاوا اسکریپت به لحاظ توسعه پذیری بیشتر، زبان برنامه نویسی بهتری است؛ چرا که این زبان بسیار متنوع است و گزینه‌های مختلفی را در اختیار کاربران می‌گذارد.

● فول استک یا بک‌اند

از زمان معرفی Node.js، جاوا اسکریپت به یک زبان توسعه فول استک تبدیل شده است. شما می‌توانید هم برای توسعه فرانت‌اند و هم بک‌اند از این زبان استفاده کنید؛ در واقع هم یک زبان برنامه نویسی سمت سرور و هم زبان برنامه نویسی سمت کلاینت است. اما از PHP فقط و فقط برای توسعه بک‌اند استفاده می‌شود و برای استفاده از آن باید به HTML  و CSS مسلط باشید و همواره از هردوی آن‌ها استفاده کنید.
جاوا اسکریپت بسیار راحت‌تر و ساده‌تر است. شما می‌توانید یک وب اپلیکیشن را به طور کامل فقط با استفاده از جاوا اسکریپت طراحی و توسعه دهید. بنابراین، مگر اینکه مجبور باشید از PHP استفاده کنید، معمولاً انجام کل پروژه در جاوا اسکریپت آسان‌تر است. 
به هر حال اکثر افرادی که از PHP استفاده می‌کنند، از فریم‌ورک‌های جاوا اسکریپت و کد HTML برای توسعه فرانت‌اند خود استفاده می‌کنند.

● انجمن‌ها

از آنجایی که PHP اوپن سورس است و مدت زیادی است که وجود داشته است، در صورت بروز مشکل، کمک زیادی به صورت آنلاین وجود دارد. در قسمت‌های مختلف وب‌سایت‌ها مثل تالارهای گفتمان یا بخش نظرات کمک‌های زیادی برای رفع مشکل شما وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. با این حال، محبوبیت جاوا اسکریپت در حال افزایش است و شرکت‌های بزرگ مانند لینکدین، نتفلیکس، اوبر و غیره از آن استفاده می‌کنند. بنابراین جامعه خود را نیز دارد. که در نتیجه در صورت بروز مشکل به راحتی برای هر دو به صورت آنلاین کمک خواهید یافت.

● امنیت

به خودی خود، PHP معمولاً از جاوا اسکریپت ایمن‌تر است، زیرا یک زبان برنامه نویسی سمت سرور بوده و کد PHP در مرورگر قابل مشاهده نیست. در حالی که جاوا اسکریپت به طور مستقیم بر روی صفحات وب و مرورگرهای کاربر اضافه می شود که باعث می‌شود هرکسی کد نوشته شده جاوا اسکریپت ببیند. از آنجایی که در مرورگر اجرا می شود، امنیت کمتری دارد. با این حال، جاوا اسکریپت ابزارهایی برای جبران این مشکل امنیتی دارد. می‌توانید از ابزارهای تحلیل‌گر امنیتی مختلف و روش‌های مختلف مانند SSL/HTTPS برای ایمن‌تر کردن کد جاوا اسکریپت خود استفاده کنید. که میتوانید در مقاله امنیت زبان جاوا اسکریپت در این راستا اطلاعات بیشتری را بدست بیاورید.

● سیستم های مدیریت محتوا (CMS)

به نظر می‌رسد جاوا اسکریپت در اکثر موارد گفته شده برنده این نبرد باشد، با این حال PHP هنوز توسط هزاران سایت آنلاین هر روز استفاده می‌شود. این به این دلیل است که به طور گسترده در سیستم‌هایی مانند وردپرس یا مودل در دسترس است که بسیاری از وب سایت‌های موجود در اینترنت را تشکیل می‌دهد.
PHP به پایگاه داده‌های مختلف مانند MariaDB، MySQL و غیره متصل است و باعث محبوبیت بیشتر در وب‌سایت‌های مدیریت محتوا می‌شود که نیاز به پایگاه داده دارند. اگر پروژه شما یک وبلاگ، وب‌سایت تجارت الکترونیک یا حتی یک سیستم مدیریت یادگیری باشد، PHP ممکن است برای شما بهتر کار کند.

● توسعه back-end

حتی اگر جاوا اسکریپت به طور کلی انتخاب بهتری باشد، اگر فقط بک‌اند سایت را در نظر بگیرید، PHP هم‌چنان می‌تواند ابزار بهتری باشد. یادگیری آن آسان‌تر است، رایگان و اوپن سورس است و به همین دلیل ممکن است برای خیلی از افراد در دسترس‌تر باشد. این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است و هنوز تعداد زیادی از وب‌سایت‌ها از PHP به عنوان زبان بک‌اند استفاده می‌کنند.
از این رو، بهترین روش ممکن این است که از هر دو زبان در پروژه خود استفاده کنید. شما می‌توانید از مزایای هر دو این زبان‌ها بهره ببرید و یک سیستم قوی مانند وب‌سایت‌هایی مانند فیس‌بوک و ویکی‌پدیا و... بسازید.

سخن پایانی

در نبرد PHPدر مقابل جاوا اسکریپت، جاوا اسکریپت یک برنده آشکار است. همه کاره و کارآمد است. هم‌چنین برای پروژه‌های در مقیاس بزرگ که می‌توانید هر دو قسمت فرانت‌اند و بک‌اند را با استفاده از جاوا اسکریپت توسعه دهید، عالی است.
با این حال، بخش بزرگی از وب هنوز با استفاده از PHP اجرا می‌شود. یادگیری کد PHP آسان است و سرویس LAMP همیشه در دسترس است (اوپن سورس است). یک توسعه دهنده PHP می‌تواند تقریباً در هر کجا برای برنامه‌های وب استخدام شود. بنابراین، اگر PHP بلد باشید، همیشه مفید خواهد بود.
در حالت ایده آل، شما باید با کدهای PHP و جاوا اسکریپت آشنایی داشته باشید. هر دو می‌توانند زبان‌های همه‌منظوره عالی باشند، مخصوصاً وقتی با هم استفاده شوند.
 برای یادگیری جاوا اسکریپت میتوانید به دوره مبانی جاوا اسکریپت مراجعه کنید.

نویسنده مقاله

درباره نویسنده

نیلوفر بانی هستم. فارغ التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر دانشگاه سمنان. علاقه‌مند به حوزه نگارش محتوا و ویراستاری.

راه های ارتباطی با نویسنده

این وب اپلیکشن در آذرماه 1401 توسط ابوالفضل برزگر توسعه یافته است